Yabancıların Türkiye’de hizmet akdi ile bağımlı veya kendi nam ve hesabına bağımsız çalışmaya başlamadan önce izin almaları gerekir. Ülke menfaatlerinin gerekli kıldığı hallerde veya mücbir nedenlere bağlı olarak, çalışmaya başlamadan önce ilgili makama bilgi vermek koşuluyla ve Bakanlık onayı alınmak suretiyle çalışma izni işe başladıktan sonra da verilebilir.
Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe; iş piyasasındaki durum, çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür değişiklikleri dikkate alınarak, yabancının ikamet izninin süresi ile iş sözleşmesinin veya işin süresine göre, belirli bir işletme ve belirli bir meslekte çalışmak üzere en çok 1 (bir) yıl süreyle verilecektir.
Sürenin Uzatılması:
Bir yıllık kanuni çalışma süresinden sonra, aynı işyeri veya işletme ve aynı meslekte çalışmak üzere, çalışma izninin süresi 3 (üç) yıla kadar uzatılabilir.
Üç yıllık kanuni çalışma süresinin sonunda, aynı meslekte ve dilediği işverenin yanında çalışmak üzere, çalışma izninin süresi 6 (altı) yıla kadar uzatılabilir.
Eş ve Çocuklar :
Türkiye’ye çalışmak üzere gelen bir yabancının beraberinde veya daha sonra getirmiş olduğu eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına da yabancının kendisi ile birlikte en az 5 (beş) yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olmaları kaydıyla süreli çalışma izni verilebilir.
Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe;
Uzun dönem ikamet iznine sahip olanlar
Türkiye’de en az 8 (sekiz) yıl ikamet izni ile kalmış olanlar,
Toplam en az 8 (sekiz) yıl kanuni çalışması olan yabancılara,
İş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler dikkate alınmaksızın ve belirli bir işletme, meslek, mülki veya coğrafi alanla sınırlandırılmaksızın süresiz çalışma izni verilebilir.
Bağımsız çalışacak yabancılara Türkiye’de en az 5 (beş) yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olmaları, çalışmalarının ekonomik kalkınma açısından katma değer yaratması ve istihdam üzerinde olumlu etki yapacak olması koşulu ile verilebilir.
Bağımsız Çalışma İzni için İstenecek Diğer Belgeler :
Yabancının faaliyetinin ulusal ekonomiye sağlayacağı katkı ve yabancının icra edeceği faaliyet için yeterli miktarda gelire sahip olduğunu kanıtlayan belgelerin de Bakanlığa iletilmesi istenebilir.
Bağımsız Çalışma İzni Müracaat Belgesi :
Bağımsız çalışma izini verilmesi uygun bulunan yabancıya, bağımsız çalışabileceğine ilişkin “Bağımsız Çalışma İzni Müracaat Belgesi” verilir. Bağımsız çalışma izni belgesi, verildiği tarihten itibaren “üç ay” süreyle geçerlidir.
Belgenin Verilmesi :
Yabancıya, işyerini kurmasının ardından, ticaret sicil kaydını Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ibraz etmesi halinde bağımsız çalışma izni verilebilir.
İstisnai çalışma izni, Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı anlaşmalarda aksi öngörülmedikçe, belirli niteliklere sahip kişilere, kanuni sürelere tabi olmaksızın verilen çalışma iznidir. Bu kapsamdaki yabancılar şunlardır:
Bir Türk vatandaşı ile evli olan ve eşiyle evlilik birliği içinde Türkiye’de yaşayan,
Türk vatandaşı ile evliliği en az 3 (üç) yıl sürdükten sonra sona ermiş olmakla birlikte Türkiye’de yerleşmiş olan yabancılar ve bunların Türk vatandaşı eşten olan çocukları,
Türkiye’de doğan veya kendi milli kanuna göre rüşt yaşını doldurmadan Türkiye’ye gelen ve burada meslek okulu, yüksekokul veya üniversiteden mezun olan yabancılara,
Muhacir, mülteci veya göçebe olarak kabul edilen yabancılara,
Avrupa Birliği üyesi ülke vatandaşları ve bunların eş ve çocukları,
Büyükelçilik, konsolosluk ve uluslararası kuruluşların Türkiye’deki temsilciliklerinde görevlendirilenler ile eş ve çocukları,
Bilimsel, kültürel ve sportif amaçlarla kısa süreli gelenler,
Bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarınca çalıştırılacak kilit personel niteliğindeki yabancılar,
Şartlı mülteciler
Uluslararası işgücü politikası doğrultusunda; eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye’deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi ile Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu önerileri ve Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre başvurusu uygun görülen yabancılara Turkuaz Kart verilir.
Turkuaz kart için geçiş süreci üç yıldır ve bir puanlama sistemi vardır. İlk üç yıl raporlarını düzenli verip puanlarını koruyan ve yükselten yabancılar süresiz Turkuaz kart sahibi olurlar, bu yabancılar +2 yıl sonra Türk vatandaşlığına başvurabilirler, Türk vatandaşlık başvurularını bakanlar kurulu onaylar.
TURKUAZ KART KİMLER ALABİLİR ?
Turkuaz Kart Kanunu yönetmeliği 5. maddesi gereği Turkuaz Kart başvurusu yapabilecek kişiler ile ilgili detaylar belirtilmiş olup, Turkuaz Kart Başvurusu yapacak adaylarda aranan özellikleri şu şekilde sıralayabiliriz;
– Eğitimi, ücreti, mesleki yeterliliği ve bu alandaki deneyimi, bilim ve teknoloji konusundaki katkısı gibi özellikleri barındıran yüksek nitelikli çalışan olarak değerlendirilenler,
– Yatırımları ve ihracat seviyesi, ekonomiye sağlayacağı istihdamın ne kadar olacağı, bilimsel ve teknolojiye bulunacağı katkısı gibi özellikleri barındıran yüksek nitelikli yatırımcılar,
– Bilim ve teknoloji alanında gerçekleşebilecek gelişmelere katkısı olacak, bilim-sanayi-teknoloji sektörlerinde uluslararası değerde ülke menfaati doğrultusunda önemli çalışmalar ve araştırmalarda bulunan bilim insanları yada araştırmacılar,
– Sanatsal, kültürel yada spor faaliyetlerinde uluslararası derecede başarılı olanlar,
Türkiye yada Türk kültürü konusunda uluslararası arenada ülkemizin bilinirliğinin arttırılması ve tanıtımına katkıda bulunan, milli menfaatlerimiz doğrultusunda uluslararası derecede faaliyetleri olanlar başlıkları altında sıralayabiliriz.
Çalışma izni veya çalışma izninin uzatılması istemi;
İş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler ve istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür değişikliklerinin çalışma izni verilmesine elverişli olmaması,
Başvuruların iş için ülke içinde, dört haftalık süre içerisinde o işi yapacak niteliğe sahip kişinin bulunması,
İçişleri Bakanlığının olumsuz görüş bildirmesi,
Yabancının çalışmasının milli güvenlik, kamu düzeni, genel asayiş, kamu yararı, genel ahlak ve genel sağlık için tehdit oluşturması hallerinde reddedilir.
4817 sayılı Kanunun 11. Maddesinde belirtilen sınırlandırılmalara veya 13. Maddesinde belirtilen yabancıların çalışamayacağı mesleklere aykırı davranılması,
İzin isteminin reddi gereken hallerden birinin mevcut olması,
Yabancının ya da işvereninin, çalışma izni talep dilekçesinde eksik veya yanlış bilgi verdiğinin sonradan tespit edilmesi halinde Bakanlık, verdiği çalışma iznini iptal eder.
Geçerlilik süresinin sona ermesi ile,
Yabancı hakkında sınır dışı edilme kararı alınması veya Türkiye’ye girişinin yasaklanması,
Pasaportunun veya pasaport yerine geçen belgenin geçerlilik süresinin uzatılmaması,
Yabancının mücbir sebepler dışında 6 (altı) aydan fazla yurtdışında kalması halinde geçerliliğini kaybeder.
